Op 14 juni stuurde minister Slob zijn langverwachte visie op de toekomst van het publieke omroepbestel naar de Tweede Kamer. Belangrijke onderwerpen uit de kabinetsvoornemens lekten eerder al uit.
Beperking reclame
Het kabinet gaat met ingang van 2021 de reclame op de publieke televisiezenders voor acht uur ‘s avonds afschaffen. Online verdwijnt de reclame helemaal. In de brief aan de Kamer schrijft de minister dat het kabinet op termijn wil toewerken naar een geheel reclamevrije publieke omroep. De nu aangekondigde beperking moet worden gezien als een eerste stap.
NDP Nieuwsmedia is positief over de beperking van de reclame bij de publieke omroep. De duale financiering van de publieke omroep – rijksbijdrage én reclame-inkomsten – stuit bij marktpartijen op weerstand, omdat het de publieke omroep onnodig marktverstorend maakt.
Regionale journalistiek
In de brief laat de minister zich zorgelijk uit over de journalistiek en de regionale journalistiek in het bijzonder. NDP Nieuwsmedia vindt het begrijpelijk dat het kabinet samenwerking tussen landelijke, regionale en lokale publieke omroepen wil stimuleren.
Over het extra budget dat wordt vrijgemaakt (15 miljoen euro voor regionale programmering en 15 miljoen voor samenwerking tussen regionale en lokale omroepen) is NDP Nieuwmedia kritisch.
De publieke inkomsten voor de Regionale Publieke Omroep bedragen dit jaar ruim 147 miljoen euro, reclame-inkomsten niet meegerekend. Bovendien zal het nieuwe landelijke regionet ook aanspraak maken op landelijke financiering.
NDP Nieuwsmedia vindt dat de nieuwe invulling voor NPO 3 binnen de huidige budgetten voor de RPO en NPO moet worden gevonden. Bovendien vraagt NDP Nieuwsmedia zich af of de reclame op de kanalen en websites van de regionale omroepen in lijn van deze brief ook niet zou moeten worden beperkt.
De regionale titels van de private nieuwsbedrijven voorzien in belangrijke mate in de regionale en lokale nieuwsvoorziening in Nederland. Maatregelen om regionale en lokale journalistiek te stimuleren zouden dan ook publieke én private partijen ten goede moeten komen, te meer daar de minister in zijn brief de journalistieke verdienmodellen als ‘fragiel’ kwalificeert.
Zo kan gedacht worden aan bekostigen van jonge journalisten die aan de bestaande redactionele bezetting worden toegevoegd om regionale journalistieke producties te maken.
Pluriform medialandschap
In de kabinetsplannen is pluriformiteit een belangrijk uitgangspunt – het woord valt 22 keer. NDP Nieuwsmedia mist in de beleidsvoornemens een bredere visie op het journalistieke landschap.
Zo wordt de bijdrage die private mediapartijen aan de pluriformiteit van het media-aanbod en de nieuwsvoorziening leveren, niet benoemd. Door de bredere ontwikkelingen in de sector niet te beschrijven, ontstaat het risico dat de genoemde maatregelen de in de brief geschetste problemen niet aanpakken.
De zorgelijke toon van de minister over de ontwikkelingen die de journalistiek bedreigen is bovendien opvallend omdat het Commissariaat voor de Media eerder juist vaststelde dat filterbubbels en nepnieuws in Nederland geen rol van betekenis spelen. Ook hebben Nederlanders een groot vertrouwen in de geschreven media.
Gratis longreads
De minister maakt in zijn brief melding van de gesprekken die de grote Nederlandse mediaorganisaties onder zijn leiding voeren. Een onderwerp van deze gesprekken is het groeiende aanbod van gratis longreads door de publieke omroep. NDP Nieuwsmedia vindt het logisch en wenselijk om tot vormen van afbakening tussen publieke en private aanbieders te komen. De sector rekent op dit punt graag op de steun van de minister.
Basisnieuwsvoorziening
De minister kondigt een onderzoek aan naar de mogelijkheid van een publieke onafhankelijke basisnieuwsvoorziening voor audiovisueel materiaal. De NOS zou deze dienst tegen marktconforme tarieven moeten leveren. De voorziening zou ten dienste staan van de journalistieke infrastructuur als geheel.
NDP Nieuwsmedia levert graag een bijdrage aan dit onderzoek. De branchevereniging zal het voorstel bezien in het licht van de zakelijke en journalistieke implicaties voor marktpartijen (verdienmodellen en uitgeefproducten). NDP Nieuwsmedia pleit voor een zorgvuldig onderzoek naar de behoefte van redacties, zodat de eventueel aan te bieden dienst ook echt van toegevoegde waarde is voor marktpartijen.