Hoewel er nog altijd geen resultaten zijn van het Interdepartementaal beleidsonderzoek zzp, en dus de omvang van dit vermeende probleem nog niet helder is, is Wiebes vastbesloten op deze route verder te gaan.
In overleg met ‘het bedrijfsleven’ wil Wiebes op korte termijn zo’n veertig modelovereenkomsten op de website van de Belastingdienst ter beschikking stellen. Wordt feitelijk gewerkt volgens de voorwaarden van een modelcontract, dan is er geen sprake van loonheffingsplicht en hoeft de opdrachtgever geen naheffing of boete te verwachten.
Sectorale afspraken
Een voordeel van dit nieuwe systeem is dat in de contracten rekening kan worden gehouden met terminologie of afspraken die in een sector gangbaar zijn en met sectorale wetgeving in plaats van te kiezen voor een one-size-fits-all benadering die bij uiteenlopende branches nooit tot een echt goede uitkomst kan leiden.
De webmodule die was gekoppeld aan de BGL hield in het geheel geen rekening met sectorale verschillen en de Kamer voorzag ook al dat die per definitie tot ongelukkige uitkomsten had geleid.
Vervanging VAR-systematiek
De vraag blijft nog wel waarom het huidige VAR-systeem niet gewoon beter wordt gehandhaafd; de VAR-wuo is immers nooit een vrijwaring geweest voor gevallen waarin overduidelijk sprake is van een werkelijke arbeidsovereenkomst.
Opdrachtgevers die willens en wetens zzp’ers inzetten die eigenlijk werknemer hadden moeten zijn (te beoordelen aan de hand van de Beleidsregels beoordeling dienstbetrekking van de Belastingdienst en de inmiddels zeer uitgebreide jurisprudentie over de vraag werknemer of opdrachtnemer?), zijn ook nu al effectief aan te pakken.
Het ministerie van Financiën heeft nooit aannemelijk gemaakt dat de Belastingdienst in evidente gevallen van VAR-misbruik de opdrachtgever niet kon aanpakken. Modelcontracten zijn dan ook niet noodzakelijk om opdrachtgevers te kunnen aanpakken die werk uitbesteden aan zzp’ers die ze eigenlijk in dienst hadden moeten nemen.
Modelcontracten kunnen wél een prettig hulpmiddel zijn voor opdrachtgevers om te bepalen of ze te maken hebben met een werknemer of opdrachtnemer, en ze bieden mogelijk iets meer houvast bij de afweging van alle feiten en omstandigheden, ook voor de Belastingdienst.
Hoe de Belastingdienst met gelijk blijvende handhavingscapaciteit gaat controleren of de feiten overeenstemmen met het contract blijft onduidelijk. Dit was ook een van de kritiekpunten op de BGL en een systeem met modelcontracten verandert dit niet.Bovendien: over fictieve dienstverbanden zeggen de modelcontracten niets. Daarvoor was de VAR-wuo oorspronkelijk bedoeld.
De regeling die Wiebes presenteert voor fictieve dienstverbanden roept bij het NUV vooralsnog veel vragen op, die hopelijk op korte termijn worden beantwoord.
Gevolgen voor de uitgeefbranche
Het NUV zal de regeling nader bestuderen en onderzoeken wat de gevolgen ervan zijn voor het convenant Eigen Verklaring voor freelance auteurs en redactiemedewerkers. Die gevolgen lijken op het eerste gezicht gunstig, omdat het gaat om een sectorspecifieke regeling die al jaren haar nut heeft bewezen, ook voor de Belastingdienst.