De Tweede Kamer stemde vandaag over een groot aantal moties over de uitvoerbaarheid en reikwijdte van de Woo. In aanloop naar de stemmingen had NDP Nieuwsmedia, in samenwerking met een brede coalitie van Nederlandse journalistieke en transparantie-organisaties, opgeroepen om het functioneren van de Woo te verbeteren.
Vandaag nam de Tweede Kamer moties aan die het recht op openbaarheid versterken, maar was er ook steun voor moties die dat juist ondermijnen. Deze laatste vormen een bedreiging voor de informatiepositie van journalisten en daarmee voor het functioneren van de journalistiek.
Openbaarheidswetgeving van groot belang voor journalistiek
Transparante informatievoorziening is van groot belang voor het functioneren van de Nederlandse journalistiek. Dankzij de Woo zijn documenten van de overheid voor iedereen beschikbaar en daarmee controleerbaar. Daarmee biedt de Woo journalisten de mogelijkheid om hun controlerende taak richting de overheid goed uit te voeren. De mogelijkheid tot openbaring van overheidsdocumenten is een onmisbare grondstof voor het publieke en politieke debat.
Kritiek op de Woo
Meerdere onderzoeken tonen aan dat de landelijke overheid moeite heeft met de uitvoering van de Woo. De afhandeling van de Woo-verzoeken neemt vaak te veel tijd in beslag.
Daarnaast leeft bij een aantal politieke partijen de overtuiging dat de Woo een inbreuk vormt op de rechten van bedrijven die met de overheid te maken hebben. Bepaalde gegevens, denk bijvoorbeeld aan emissiegegevens van veehouders, kunnen met een beroep op de Woo worden opgevraagd en geopenbaard.
Grotere rol informatiespecialisten en sneller contact met verzoeker
Om de afhandeling van Woo-verzoeken te verbeteren, zijn er verschillende moties ingediend. Zo is een motie aangenomen van de Kamerleden Van Waveren (NSC) en Chakor (GroenLinks-PvdA), die informatiespecialisten een grotere rol geeft bij Woo-verzoeken. Deze aanpak ontlast ambtenaren bij het zoeken naar documenten.
Daarnaast is een motie van Van Waveren aangenomen om binnen één week contact op te nemen met de verzoeker om gerichter en sneller overheidsinformatie aan te kunnen leveren. Ook de motie van Chakor voor een overheidsbreed actieplan voor het verbeteren van de informatiehuishouding kreeg een meerderheid.
Andere fracties willen de informatievoorziening beperken
De fracties van BBB, de SGP en de PVV zien de oplossing van de Woo-afhandeling echter in het inperken van het recht op openbaarheid. Zo kreeg Kamerlid Van der Plas (BBB) een meerderheid voor haar motie om informatie over openbaarmaking van een Woo-besluit automatisch op te schorten als er bezwaar is ingediend. Dit betekent dat een rechtmatig genomen Woo-besluit onnodig kan worden geschorst, waardoor de informatievoorziening voor een lange tijd kan worden stil gelegd. De motie is een grove inperking op het Woo-recht.
Kamerlid Flach (SGP) diende een motie in om de naam van de Woo-verzoeker altijd openbaar te maken, maar die motie is verworpen. De motie van Flach en Van der Plas om af te zien van aansluiting bij het Verdrag van Tromsø is wel aangenomen. Dit verdrag biedt juist een stevige basis voor overheidsinformatie en verplicht overheden om hun informatiehuishouding op orde te hebben. Nederland was ooit initiatiefnemer van het verdrag.
Inperking Woo is geen oplossing
Het inperken van het recht op overheidsinformatie is absoluut niet het juiste antwoord op de problemen bij de Woo-afhandeling. Openbaarheid van publieke informatie is immers cruciaal voor de uitvoering van de journalistieke functie. Naar de overtuiging van NDP Nieuwsmedia liggen de oplossingen in het verbeteren van de interne overheidsprocessen en het bevorderen van een cultuur van openheid.
