De Tweede Kamer sprak woensdag over het voorstel voor de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv).
Op basis van de huidige Wiv uit 2002 mogen inlichtingendiensten alleen informatie onderscheppen uit de post, telefoon en ether. Voor het onderscheppen van internetverkeer ontbrak vooralsnog een duidelijk wettelijk kader.
Minister Plasterk (Binnenlandse Zaken) en minister Hennis (Defensie) willen daarom nieuwe regels om ook informatie die via de kabel loopt te kunnen onderscheppen.
‘Wettelijke waarborgen en het toezicht onvoldoende’
Onder meer Kees Verhoeven (D66), Linda Voortman (GroenLinks), Ronald Van Raak (SP) en Carola Schouten (ChristenUnie) zijn kritisch over het wetsvoorstel.
Zij vrezen een ‘sleepnet’ waarmee de inlichtingendiensten AIVD en MIVD meer data dan nodig verzamelen, waaronder communicatie van onschuldige burgers. Het ontbreekt aan wettelijke waarborgen om dit te voorkomen.
Ook is er kritiek op de termijn van maximaal drie jaar dat gegevens mogen worden bewaard.
Amendement Verhoeven voor journalistieke bronbescherming
Journalisten die misstanden aan de kaak stellen, moeten hun bronnen effectief kunnen beschermen. Bij gebrek aan goede bescherming treedt een ‘chilling effect’ op. Bronnen zullen dan hun informatie minder snel delen met journalisten.
Kees Verhoeven (D66) diende een amendement in om de journalistieke bronbescherming ook in de Wiv te verzekeren.
Met het amendement wil Verhoeven de definitie van ’journalistieke bron’ verruimen, zodat deze beter wordt beschermd. Het amendement sluit aan op rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Dat Hof veroordeelde Nederland al meerdere keren voor een gebrekkige bronbescherming.
GroenLinks is positief over het amendement van Verhoeven. Volgens woordvoerster Linda Voortman moeten er ‘zo veel mogelijk waarborgen zijn om te voorkomen dat een kwaadwillende overheid via de inlichtingendiensten communicatie tussen journalisten en bronnen kan afluisteren.’
Tijdens het debat ging minister Plasterk niet inhoudelijk op het amendement van Verhoeven in.
Vervolgstappen
Ondanks de bedenkingen van enkele oppositiepartijen lijkt een ruime Kamermeerderheid van in ieder geval VVD, PvdA, CDA en SGP de nieuwe Wiv te steunen.
De Tweede Kamer stemt dinsdag over de nieuwe Wiv. Daarna zal de Eerste Kamer het wetsvoorstel behandelen.
Momenteel is er ook een wetsvoorstel over journalistieke bronbescherming in strafzaken aanhangig bij de Tweede Kamer. De afronding van dat wetsvoorstel laat al lange tijd op zich wachten.