In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober heeft NDP Nieuwsmedia in juni zes beleidsvoorstellen gepresenteerd aan politieke partijen om de onafhankelijke journalistiek in Nederland te versterken. Het omzetten van deze voorstellen in beleid is hard nodig om de journalistiek te beschermen en zo een vitaal journalistiek landschap te behouden.
Democratische functie van de journalistiek staat onder druk
De journalistiek vervult een onmisbare rol in onze democratie. Die rol staat echter onder toenemende druk. Niet alleen worden journalisten steeds vaker bedreigd en geïntimideerd, maar ook uit andere hoek nemen de risico’s toe: mondiale techbedrijven zijn een structurele bedreiging gaan vormen voor de vitaliteit van Nederlandse nieuwsorganisaties.
Met hun platforms bepalen techbedrijven welke informatie zichtbaar is, wanneer en aan wie. Hierbij zijn journalistieke afwegingen ondergeschikt gemaakt aan ondoorzichtige algoritmes, louter gericht op winst en zonder oog voor het maatschappelijk belang.
Bedreiging voor het verdienvermogen van nieuwsmedia
Techbedrijven hebben inmiddels het grootste deel van de digitale advertentiemarkt naar zich toegetrokken en begeven zich, met behulp van kunstmatige intelligentie (AI), nu ook op het terrein van nieuwsvoorziening zelf. Met hun automatisch gegenereerde informatie over nieuwsgebeurtenissen binden zij het publiek aan zichzelf, waarbij ze aantoonbaar gebruik maken van het werk van journalisten, zonder toestemming of vergoeding. Dit vormt een bedreiging voor het verdienvermogen van private nieuwsmedia.
Concrete voorstellen
Om de functie van de onafhankelijke journalistiek hoog te houden doet NDP Nieuwsmedia zes voorstellen aan de programmacommissies van politieke partijen:
- Bescherm journalisten: stop het bedreigen en intimideren van journalisten.
- Reguleer de internationale techplatforms om de journalistiek te beschermen.
- Tref maatregelen die zorgen voor een eerlijk speelveld op de advertentiemarkt, met kansen voor nieuwsbedrijven.
- Versterk journalistiek in de regio: niet alleen publiek, maar ook privaat!
- Maak onafhankelijk nieuws voor burgers toegankelijker: verlaag het btw-tarief voor nieuws naar 0%.
- Investeer in mediawijsheid, in samenwerking met de journalistiek.
Politieke partijen nu aan zet
Herman Wolswinkel, directeur van NDP Nieuwsmedia: “Als we de onafhankelijke journalistiek in Nederland hoog willen houden, is nú actie nodig van politieke partijen en straks van een nieuw kabinet. Met onze voorstellen geven we de richting mee waarop dat kan. In navolging van het recente advies van de WRR roepen we op tot bescherming van beide journalistieke pijlers, publiek én privaat. Ze zijn cruciaal voor een sterke democratie.”
Een uitgebreide toelichting op deze voorstellen, inclusief onderbouwing en concrete maatregelen, is te vinden in de bijlage op deze webpagina.
