Die conclusie trekken de private nieuwsbedrijven, verenigd in NDP Nieuwsmedia, na bekendmaking van de ‘persbrief’. De brief, die oorspronkelijk was bedoeld als visienota, is slechts een terugblik. Een visie en beleidsmaatregelen blijven in de ‘visiebrief’ achterwege.
In de terminologie van de persbrief maakt de staatssecretaris een begin met de verbreding van ‘pers’ naar ‘journalistiek’, waarbij het platform waarop de journalistieke producten worden aangeboden aan het publiek van ondergeschikt belang is. Het overheidsbeleid lijkt daarmee de ontwikkeling te volgen die de markt al lang heeft ingezet.
NDP Nieuwsmedia juicht deze platformonafhankelijke benadering toe. Ronduit teleurstellend is echter dat de staatssecretaris er geen beleidsconclusies aan verbindt. Omdat de stap geen inhoudelijke gevolgen heeft voor het persbeleid, betreft het slechts een cosmetische verandering.
Publieke omroep zorgvuldig vermeden
De staatssecretaris signaleert dat door digitalisering en convergentie nieuwsconsumptie steeds meer verschuift naar het digitale domein. Dat de private nieuwsbedrijven daar publieke nieuwsorganisaties treffen die eveneens naar digitale platforms verschuiven – zij bedrijven immers ook journalistiek –, blijft volledig buiten beschouwing.
In de brief is de publieke omroep zorgvuldig vermeden. Dat oogt bijzonder gekunsteld, juist omdat omroepbeleid een van de weinige instrumenten is waarmee de staatssecretaris de nieuwsmarkt positief en negatief kan beïnvloeden.
Na alle werkbezoeken die de staatssecretaris in het afgelopen jaar in de private nieuwssector heeft afgelegd, geeft de persbrief geen blijk van realiteitszin.
Gelijk speelveld
In de brief bepleit de staatssecretaris wel het belang van een gelijk speelveld voor mediabedrijven. Als voorbeeld daarvan wijst hij op het voorkomen van eigendomsconcentraties.
Dat lijkt de aandacht te moeten afleiden van de portefeuille van de bewindspersoon zelf: als verantwoordelijke voor het beleid voor de publieke omroep moet hij zich ervan bewust zijn dat juist een publiekgefinancierde speler op de nieuwsmarkt onder het huidige regime de belangrijkste marktverstorende factor is.
Holle frase vereist invulling
Dat het persbeleid nu de markt lijkt te gaan volgen in een platformonafhankelijke benadering van de journalistiek, is een positieve ontwikkeling. Maar met de lijdzame houding van de staatssecretaris draagt de overheid minder bij aan kwaliteit, pluriformiteit en ondernemerschap in de journalistiek dan wenselijk en mogelijk is.
De private nieuwssector roept de staatssecretaris op aansluiting te zoeken bij de snel veranderende nieuwssector: voeg het omroep- en persbeleid samen in mediabeleid en erken de overlap in journalistiek aanbod tussen publieke en private nieuwsorganisaties.
NDP Nieuwsmedia roept de staatssecretaris bovendien op al op korte termijn extra werk te maken van regionale mediasamenwerking, als een mogelijkheid om journalistieke capaciteit in de regio te behouden.